در نشست رونمایی و بررسی کتاب «طور هدایت» عنوان شد؛

ادبیات تفسیری، ضرورتی جدی در مسیر فهم قرآن

نشست رونمایی و بررسی کتاب «طور هدایت» تألیف دکتر غلامرضا بهنام، با حضور جمعی از اساتید حوزه، پژوهشگران قرآنی، فعالان فرهنگی، نویسندگان و علاقه مندان به معارف دینی،در سالن اجتماعات اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه ها عمومی خراسان جنوبی،نشست رونمایی و بررسی کتاب «طور هدایت» تألیف دکتر غلامرضا بهنام، با حضور جمعی از اساتید حوزه، پژوهشگران قرآنی، فعالان فرهنگی، نویسندگان و علاقه مندان به معارف دینی،در سالن اجتماعات اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی برگزار شد، این مراسم به همت کتابخانه های عمومی اولوالالباب، شهید مرتضی حاجی آبادی و عبدالکریم اشراق بیرجند برگزار شد و محور آن بررسی جایگاه تفسیر در ادبیات معاصر و معرفی یکی از آثار تازه منتشرشده در این حوزه بود.
در ابتدای نشست، حجت الاسلام حسینی، استاد حوزه علمیه اظهار کرد: مطابق فرمایش رهبر معظم انقلاب، ریشه اصلی علم در قرآن و کلام اهل بیت (ع) است. به همین دلیل پرداختن به موضوعات قرآنی و تفسیری در قالب نوشتار، امری مبارک و ضروری است؛ در حالی که این حوزه هنوز جایگاه درخوری در ادبیات نوشتاری ما ندارد.
وی با تأکید بر ظرفیت علمی کتاب «طور هدایت» افزود: این کتاب نشان می دهد نویسنده بر منابع تفسیری، لغوی و تاریخی تسلط کامل دارد. از ویژگی های خاص اثر، تنوع در منابع است؛ از تفاسیر کهن و معاصر گرفته تا آثار سایر ادیان مانند تورات و انجیل، و نیز بهره گیری از تاریخ اسلام، ایران، غرب و حتی مستشرقان. این تنوع کمتر در آثار تفسیری دیده شده و نشان از گستردگی مطالعات مؤلف دارد.
حجت الاسلام حسینی، پختگی علمی، انسجام محتوایی، استفاده از شعر به جا، روش های تفسیری متنوع مانند تفسیر قرآن به قرآن، روایت محور، و اجتهادی، و دقت در ارجاع ضمیرها را از دیگر امتیازات اثر دانست.
بهنام؛ چهره ای قرآنی فراتر از نویسندگی
در ادامه این نشست، جعفری فعال قرانی با اشاره به شخصیت علمی دکتر غلامرضا بهنام بیان کرد: تجلیل از ایشان، تجلیل از معلم قرآن و از اندیشه قرآنی در استان است. ایشان شخصیتی علمی، مردمی و صاحب نظر هستند که سال ها در مجمع قاریان و حافظان قرآن کریم نقش مؤثری ایفا کرده اند.
وی افزود: سخنرانی های ایشان که به صورت هفتگی در مجمع ارائه می شود، حاصل مطالعه دقیق و چندساعته است. انتظار می رود مجموعه ای رسمی برای ضبط و نشر این محتوای ارزشمند در سطح ملی شکل بگیرد.
هوش اجتماعی بالا؛ رمز نفوذ کلام در دل مخاطب
محمد سورگی، پژوهشگر قرآنی، مجری رسانه و از شاگردان دکتر بهنام در ادامه مراسم گفت: استاد بهنام نه فقط نویسنده ای علمی، بلکه معلمی مردمی هستند. همین ارتباط مستقیم با اقشار مختلف، به آثار ایشان زبانی صمیمی و قابل فهم برای همه داده است؛ از کودک تا بزرگسال.
وی افزود: این اثر فقط حاصل علم نیست، بلکه بازتاب درک زیسته، ارتباط اجتماعی و دغدغه مندی عمیق نویسنده نسبت به جامعه است.
نقد و تحلیل کتاب از نگاه مخاطب عام
ملیحه تراب پور، مسئول واحد خواهران نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه صنعتی بیرجند، در ادامه این نشست گفت: کتاب «طور هدایت» از نگاه یک خواننده عمومی، اثری روان، جذاب و در عین حال عمیق بود. عنوان کتاب با ایهام خاصی انتخاب شده؛ هم به کوه «طور» اشاره دارد و هم به «سفر هدایت». این ترکیب مفهومی، لایه ای ادبی و تفسیری به کتاب داده است.
وی افزود: نثر کتاب روان و ایجازگونه است. بدون زیاده گویی، مفاهیم مهم را منتقل می کند، به شبهات پاسخ می دهد و ارتباط معنایی با مسائل روز، انقلاب اسلامی و جامعه دارد
در پایان نشست، دکتر غلامرضا بهنام، نویسنده کتاب، ضمن قدردانی از برگزارکنندگان مراسم و حمایت های همسر خود، اظهار کرد: کتاب «طور هدایت» آخرین اثر من در حوزه تفسیر است که پس از نگارش کتاب هایی مانند تفسیر سوره کهف و پاسخ به شبهات وهابیت تدوین شد.
وی افزود: این تفسیر روش خاصی ندارد، بلکه از همه روش ها، اعم از علمی، عرفانی، اخلاقی، ادبی و… بهره گرفته ام. تأکید من بر مفردات و معنای دقیق واژگان قرآن است و در کنار نظرات مفسران شیعه و سنی، دیدگاه خودم را نیز آورده ام.
دکتر بهنام در پایان با اشاره به استقبال از تلفیق آیات و اشعار گفت: یکی از دلایل ارتباط مخاطب با کتاب، همین زبان هنری و خلاقانه آن است. او بالاترین تشویق برای یک نویسنده را خرید اثر و حمایت از تولیدات علمی دانست و تأکید کرد: امیدوارم مخاطبان با خرید و خواندن این اثر، به تقویت جریان تفسیر بومی و مردمی کمک کنند.

نقدهایی در فضایی منصفانه و علمی در بخش پایانی نشست، علی ظهوری، کتابدار و فعال حوزه نشر، با تأکید بر این که نقد کتاب حتی اگر تفسیری باشد به معنای نقد قرآن نیست، اظهار کرد: هرگونه نقد در این زمینه نه تنها جسارت به شخصیت نویسنده نیست، بلکه فرصتی برای ارتقای آثار علمی است. وی با احترام از دکتر غلامرضا بهنام یاد کرد و افزود: همواره ایشان را به عنوان نماد کتاب و کتاب خوانی در استان می شناسم.
وی در ادامه به نقاط قوت کتاب اشاره کرد و گفت: جامع الاطراف بودن، بررسی روایات بدون تعصب و تحلیل علمی تفاسیر مختلف از جمله ویژگی های شاخص این اثر است. همان طور که سیره بزرگان نیز بوده است، حدیث باید به قرآن ارجاع داده شود، نه برعکس؛ این نکته در اثر استاد بهنام به خوبی رعایت شده است.
با این حال، ظهوری دو نقد اساسی نیز مطرح کرد:نخست، حجم بالای کتاب که ممکن است برای مخاطب جوان امروزی کمی سنگین و فرسایشی باشد. وی گفت: «اگرچه این حجم، حاصل گستره دانش نویسنده است، اما گاهی مخاطب مایل است فقط به اصل تفسیر مراجعه کند، نه دیگر موضوعات فرعی.»دوم، ورود بخش هایی از کتاب به مباحث سیاسی بود. ظهوری تصریح کرد: «مخاطبی که به سراغ تفسیر قرآن می رود، دنبال نور است؛ نه لزوماً دیدگاه های سیاسی. چون سلیقه ها متفاوت است، ممکن است این بخش ها توسط برخی خوانندگان نادیده گرفته شوند.»